شعر خوب، باید در شأن ائمه اطهار علیهم السلام باشد

شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» سروده مرحوم استاد حبیب‌الله چایچیان است که می‌خواستیم برای امام خمینی(ره) بخوانیم. البته اجرای این قطعه کاملاً به عنایت امام رضا (ع) انجام شد.

به گزارش قدس آنلاین، سال‌هاست که قطعه شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» از رسانه‌های صوتی و تصویری به مناسبت میلاد و شهادت امام رضا علیه السلام پخش می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! هر بار که این نوای آشنا را می‌شنویم، گویا برای ما تازه است. این تازگی گویا برخاسته از اخلاصی است که استاد محمدعلی کریمخانی در خواندن سه بیت از اشعار محرم استاد حبیب‌الله چایچیان داشته است. «آمدم ای شاه...» شعری است که هم شاعرش در سرودن آن مخلص بوده و هم خواننده و هم آریا عظیمی نژاد که قطعه‌ای از بهشت را ساخته است.

در گفت‌وگو با استاد محمدعلی کریمخانی، مداح و خواننده این قطعه ماندگار به بررسی دلایل و رموز ماندگاری این اثر پرداخته است. آن طور که استاد کریمخانی توضیح می‌دهد: ما برای تهیه این کار به امام رضا علیه السلام توسل کردیم و کار را به صاحبش سپردیم. شاید حدود چهار ساعت زمان برد تا این قطعه که شامل سه بیت است، آمده شود. البته من حدود پنج یا شش بیت را خواندم ولی همین سه بیت انتخاب و ماندگار شد. مدام می‌خواندیم ولی کار درستی تهیه نمی‌شد و خودمان را راضی نمی‌کرد. انگار در جستجوی گمشده‌ای بودیم. تا اینکه آریا عظیمی نژاد بلند شد تا چای بیاورد. من که دلگیر شده بودم از اینکه تلاشم به نتیجه نمی‌رسید، گفتم برویم، شاید لیاقت این کار را نداریم. دلم گرفته بود و از اعماق قلبم آهی کشیدم. چون دلم خیلی سوخته بود از اینکه لیاقت کار برای امام رضا علیه السلام را نداشته‌ام. ناگهان حسی به من دست داد که نمی‌توانم آن لحظه را توصیف کنم. حسی غریب بود که متوجه شدم شاید اگر بار دیگر تلاش کنیم، تلاش ما به نتیجه برسد. عظیمی نژاد را صدا زدم. شروع کردیم. اگر به خاطر داشته باشید من ابتدای شعر گفتم «آمده‌ام» و بار دیگر برگشته‌ام و شعر را تکرار کرده‌ام که: «آمدم ای شاه...» عظیمی نژاد دلش نمی‌آمد همان «آمده‌ام» از ابتدای شعر را حذف کند. معتقد بود هرچند با شعر هماهنگ و جور نیست ولی تأثیری دارد که نباید نادیده گرفته شود. حس و حالی در همان خواندن آن لحظات بود که شعر را اثرگذار کرد.

قطعه شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» سال‌هاست که در میان مردم منتشر و ماندگار شده است. ماجرا چه بود که این قطعه شعر را در خطاب به امام رضا علیه السلام خواندید؟

این شعر را سال‌ها قبل به شوق امام رضا علیه السلام خواندم. البته ماجرایی دارد که منجر به آشنایی من با آریا عظیمی نژاد شد. ماجرا از این قرار بود که من آشنایی قدیمی با محمد اصفهانی داشتم و مدت‌ها با یکدیگر رفت و آمد خانوادگی داشته‌ایم. شاید حدود سی سال باشد که با ایشان آشنا هستم.

یعنی با محمد اصفهانی رابطه استاد و شاگردی دارید؟

خیر، این طور نیست. من کمتر از این هستم که خودم را استاد ایشان بدانم. محمد اصفهانی خودش استاد و نمی‌توانم بگویم که ایشان شاگرد من بوده است. ما با یکدیگر مدتی کارهای صداسازی انجام می‌دادیم.

یک بار یکی از اقوام و آشنایان آریا عظیمی نژاد فوت کرده بود و محمد اصفهانی از من خواست تا در مجلس فوت آن مرحوم حاضر شوم و مدح و مرثیه بخوانم. من هم قبول کردم. در همان مجلس بود که با آقای عظیمی نژاد آشنا شدم. آن زمان گویا موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی از ایشان برای انجام برنامه و کاری دعوت کرده بود و او هم خواسته بود تا من هم در آن برنامه حاضر شوم و با آن‌ها همکاری کنم. این دعوت را به شوق امام رضا علیه السلام قبول کردم.

یک بار به دفتر عظیمی نژاد رفتم. خواندن این قطعه شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» را شروع کردم. حدود ساعت هشت بود و من تا ساعت 12 شب همین طور پیوسته می‌خواندم و تمرین می‌کردم تا ببینیم کدام قطعه درست و مناسب تهیه می‌شود. در نهایت توسلی به امام رضا علیه السلام کردیم تا این که همین قطعه‌ای که می‌شنوید و مشهور شده، تهیه شد.هر چه که بود، عنایت امام رضا علیه السلام بود.

شعر را از کجا آماده کرده بودید؟

شعر مربوط به مرحوم استاد حبیب‌الله چایچیان است. این شعر را من انتخاب کرده بودم و به دفتر برده بودم تا برای امام بخوانیم. البته این نکته را در نظر داشته باشید که اگر قرار باشد برای این خاندان مطهر و اهل بیت علیهم السلام کاری انجام بدهید، باید خود آن بزرگان عنایت کنند. این درست است که ما شعر و دستگاه آواز را انتخاب کردیم و تلاش کردیم تا کار مناسب و درخوری تهیه شود اما من هیچ‌گاه نمی‌توانستم به اراده و تصمیم خودم بگویم این شعر را می‌خواهم بخوانم و یا حتماً این نوع سبک اجرا کنم.

ما همین شعر را در دستگاه‌های مختلف خواندیم و کار مناسبی از کار درنیامد. در دستگاه شور هم خواندم ولی باز هم نشد. تا اینکه در نهایت به سراغ دشتی رفتیم. انتخاب دست خود امام رضا علیه السلام بود.

این غلط است که من ادعا کنم که این کار را انجام داده‌ام. اگر خود امام رضا علیه السلام عنایتی نداشته باشند، من که سهل است، بزرگ‌تر از من هم نخواهند توانست کاری انجام دهند و خدمتی به این آستان کنند. تعیین برنامه و تصمیم‌گیری باید با خود اهل بیت علیهم السلام باشد. چون قرار است برای خود ایشان کاری انجام بدهی، خودشان باید اجازه بدهند و فرصتی برای خدمت تو فراهم کنند.

مدت‌هاست که این قطعه شعر از رسانه‌ها منتشر می‌شود اما هر بار برای مخاطب تازگی دارد. شما به عنوان خواننده این قطعه دلیل این موضوع را چه می‌دانید؟

دلیلش این است که ما برای تهیه این کار به امام رضا علیه السلام توسل کردیم و کار را به صاحبش سپردیم. شاید حدود چهار ساعت زمان برد تا این قطعه که شامل سه بیت است، آماده شود. البته من حدود پنج یا شش بیت را خواندم ولی همین سه بیت انتخاب و ماندگار شد. مدام می‌خواندیم ولی کار درستی تهیه نمی‌شد و خودمان را راضی نمی‌کرد. انگار در پی گمشده‌ای بودیم. 

ناگهان حسی به من دست داد که نمی‌توانم آن لحظه را توصیف کنم. حسی غریب بود که متوجه شدم شاید اگر بار دیگر تلاش کنیم، تلاش ما به نتیجه برسد. عظیمی نژاد را صدا زدم. شروع کردیم. اگر به خاطر داشته باشید من ابتدای شعر گفتم «آمده‌ام» و بار دیگر برگشته‌ام و شعر را تکرار کرده‌ام که: «آمدم ای شاه...» عظیمی نژاد دلش نمی‌آمد همان «آمده‌ام» از ابتدای شعر را حذف کند. معتقد بود هرچند با شعر هماهنگ و جور نیست ولی تأثیری دارد که نباید نادیده گرفته شود. حس و حالی در همان خواندن آن لحظات بود که شعر را اثرگذار کرد.

شما سال‌ها بود که به مدیحه‌سرایی اهل بیت علیهم السلام مشغول بودید؛ اما وقتی آن قطعه را در سال 86 خواندید، گویی جهشی در کار و برنامه‌هایتان ایجاد شد. درست است؟

بله. خداوند تأکید کرده که اگر بخواهد کسی را بالا ببرد و همه دنیا مخالف باشند، او به اراده الهی رشد می‌کند و بالعکس، اگر خدا بخواهد کسی در قعر فرو برود و همه دنیا بخواهد او را بالا ببرد، باز هم اراده خدا فوق اراده‌هاست. من ادعایی برای هیچ‌یک از کارها ندارم و فقط می‌گویم اراده خدا این طور مقدر شده بود و امام رضا علیه السلام عنایت کردند.

ائمه اطهار علیهم السلام بزرگانی هستند که آبروی نوکر و مداح خود را حفظ می‌کنند. فقط باید بدانیم که هر چه داریم، از دارایی و آبرو و اعتبار همه از عنایت الهی است. سه بیت از خواندن من در این شعر را قبول کردند اگر همه عرض ارادت را قبول کنند چه خواهد شد. مداح در خواندن باید اخلاص داشته باشد. فقط برای آن بزرگان بخواند و عرض ادب کند و نتیجه را به خودشان بسپارد.

گویا شما اهل زنجان هستید و با زبان آذری هم آشنا هستید. زبان آذری حس و حال خوبی برای مداحی دارد. چطور با این زبان آشنا شدید؟

همسرم آذری‌زبان است و من از طریق ایشان با این زبان اثرگذار آشنا شدم. مداحی با زبان آذری سوزی دارد که اگر شما همان شعر را به فارسی ترجمه کنید، سوزش را از دست می‌دهد و نمی‌تواند به آن اندازه تأثیرگذار باشد.

حتی اگر مخاطب توجه ادبیات مداحی آذری هم نشود باز هم سوز آن را درک می‌کند، چون خود آهنگ سوزناک است. سوز مداحی مثل روح است، روحی که کسی نمی‌تواند آن را درست تشخیص بدهد، ببیند یا بیان کند ولی وجود دارد و حس می‌شود.

البته شعر مداحی هم باید سوز داشته باشد. هر قدر شعر شاعری پرمعنا و پرمحتوا باشد، اگر از سوز خالی باشد نمی‌تواند آن طور که باید اثرگذار شود. سوز را باید از امام حسین علیه السلام خواست. نمکی که امام حسین علیه السلام به شعر و مداحی می‌دهد، آن را ماندگار می‌کند. این‌ها رمزهای مداحی هستند. رمزهایی که شاید مداحان قدیم بارها گفته‌اند اما اگر جوان‌ترها به آن توجه کنند، می‌توانند مانند پیرغلامان اهل بیت علیهم السلام در این درگاه پربرکت خدمت کنند.

شعر خوب تا چه اندازه در مداحی اثرگذار است؟

شعر خوب مایه و اساس مداحی است. شعری که پرمحتوا، پرسوز و بامعنا باشد. البته مداح هم باید آن را درست و با اخلاص ادا کند. شعر باید مطلبی باشد که مخاطب را به خودش جذب کند. شعر خوب با گذشت زمان از بین نمی‌رود، بلکه حتی به مرور زمان و با گذشت سال‌ها و قرن‌ها جان می‌گیرد و هر بار تازه می‌شود. شعرهای محتشم را ببینید: باز این چه شورش است که در خلق عالم است. هر بار این شعر را می‌خوانیم انگار بار اولی است که می‌خوانیم و می‌شنویم. بس که پرمحتوا و پرسوز است.

شعر باید پر مفهوم و سنگین باشد تا وقتی مداح آن را می‌خواند، توجه مخاطب را جلب کند و به این مطلب بیاموزد و درکش را بالا ببرد. اگر شعر کم‌مایه و سبک باشد، سوز مداح را هم تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد.

دقت داشته باشید که اهل بیت علیهم السلام شخصیت‌هایی نیستند که بتوانیم هر شعری در وصف و مدح ایشان بسراییم و یا با هر لحنی و بیانی برای آن‌ها مدیحه‌سرایی کرده و شعر بخوانیم. باید صاحب مجلس را بشناسیم و ادب را در محضر ایشان رعایت کنیم. کار باید در شأن امام معصوم باشد. اگر خدمتی می‌خواهی برای ائمه اطهار علیهم السلام انجام بدهی، تلاش کن تا خدمت تو در حد منزلت ایشان باشد. در خدمتگزاری کم‌کاری نکن.

این طور است که هر کسی در هر شغل و موقعیت و جایگاهی ارزش و قرب پیدا می‌کند. اگر خبرنگار هستی و برای آن‌ها قلم می‌زنی، در شأن آن‌ها بنویس. اگر شاعر هستی، منزلت ارباب خود را بشناس. اگر مداحی می‌کنی، اخلاص داشته باش. خلاصه ادب و اخلاص رمز ماندگاری خدمت در این آستان است. همین اخلاص انسان را بزرگ می‌کند.

خدای متعال برای ائمه اطهار علیهم السلام ارزش و شأن والایی قائل است. هنوز بعد از 14 قرن صدای سوز گریه برای امام رضا علیه السلام بلند است. چرا؟ چون بنده مخلص و امام بر حق بود؛ اما حالا مأمون و قاتل آن حضرت کجاست؟ مگر جز لعن و نفرین چیزی نثار او می‌شود؟ این‌ها را خدا به بنده‌اش می‌دهد و اگر ما در مقام بندگی، مخلص باشیم می‌توانیم مورد عنایت خدا قرار بگیریم.

انتهای پیام/

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: امام رضا ع دهه کرامت ائمه اطهار علیهم السلام امام رضا علیه السلام آمدم ای شاه پناهم بده اهل بیت علیهم السلام آریا عظیمی نژاد محمد اصفهانی داشته باشید ابتدای شعر برای امام بار دیگر قطعه شعر شعر خوب آمده ام سال ها سه بیت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۴۰۰۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حقیقت بندگی خدا در بیان امام صادق(ع)

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت حقیقت بندگی خدا را در مالک ندانستن خود نسبت به آنچه خدا به او عطا کرده و اشتغال به اطاعت از امر و نهی خدا دانست. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مرتضی آقاتهرانی در محفل معارفی شب شهادت امام جعفر صادق علیه‌السلام در حرم مطهر بانوی کرامت، ضمن اشاره به ویژگی‌های اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام و مقام امامت در آیات و روایات با بیان این که مقام امامت از تمام مقام‌های نبوت و رسالت بالاتر است، اظهار داشت: حضرت ابراهیم پس از عبور از آزمون‌های سخت الهی به مقام امامت نائل آمدند.

وی در ادامه با بیان این که امام در عبودیت و بندگی، شجاعت و تدبیر والاترین انسان است، به مقام عبودیت از دیدگاه امام صادق علیه‌السلام اشاره کرد و افزود: امام علیه‌السلام در مقام تربیت به همه چیز واقف است، به هر چیزی در جای خود توجه داشته و عدالت والای ایشان مانع واکنش نابجاست.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت به جایگاه عمل در آموزه‌های دینی اشاره و عمل صالح را مکمل ایمان توصیف کرد و ابراز داشت: توسل به درگاه الهی با تمسک به اهل‌بیت علیهم‌السلام و آبروی ایشان، گره‌گشای مشکلات و حرکت انسان در تقرب به ذات اقدس الهی است.

وی به دیدار عنوان بصری و امام صادق علیه‌السلام اشاره و بندگی خدا را از برجسته‌ترین کلیدواژه‌های تجلی اخلاق اسلامی دانست با تأکید بر این که انس و جن برای چیزی جز بندگی خدا خلق نشده‌اند، اذعان داشت: امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به سؤالی دررابطه‌با حقیقت بندگی می‌فرمایند؛ «أن لا یَرَی العَبدُ لِنَفسِهِ فیما خَوَّلَهُ اللّه ُ إلَیهِ مُلکا؛ لِأنَّ العَبیدَ لا یَکونُ لَهُم مُلکٌ، یَرَونَ المالَ مالَ اللّه ِ یَضَعونَهُ حَیثُ أمَرَهُمُ اللّه ُ تَعالی بهِ، و لا یُدَبِّرَ العَبدُ لِنفسِهِ تَدبیرا، و جُملَةُ اشتِغالِهِ فیما أمَرَهُ اللّه ُ تَعالی بهِ وَ نَهاهُ عَنهُ ··· فهذا أوّلُ دَرَجَةِ المُتَّقینَ»

آقاتهرانی تصریح کرد: در نگاه امام صادق علیه‌السلام حقیقت بندگی سه چیز است: این که بنده در آنچه خداوند به او عطا فرموده است برای خود مالکیتی در نظر نگیرد؛ زیرا بندگان [واقعی خدا] مالک چیزی نیستند، مال را متعلّق به خدا می‌دانند و آن را هر جا که خداوند عزوجلّ فرمان داده است، به مصرف می‌رسانند.

سخنران محفل معارفی حرم مطهر با بیان این که حتی زیبایی انسان نیز متعلق خودش نیست و تنها امانتی الهی است که باید در جای درست هزینه شود، خاطرنشان کرد: در مبانی اسلام انسان حتی مالک نفسش نیست و نمی‌تواند خودکشی کند.

وی ضمن ارائه مثال‌هایی دررابطه‌با عدم ملکیت انسان، متصدی بانک را بارزترین مثال برای تبیین عدم ملکیت بر سرمایه‌ای که به دستش می‌رسد، دانست و گفت: بنده واقعی در عین برنامه‌ریزی برای خود تدبیر و چاره‌اندیشی نمی‌کند و در عین تلاش نتیجه هرچه باشد را می‌پذیرد.

سخنران حرم مطهر بانوی کرامت خاطرنشان کرد: تمام اشتغال بنده واقعی خدا به چیزهایی است که خداوند عزوجلّ او را به انجام آنها فرمان داده یا از آنها بازداشته است و این نخستین درجه پرهیزگاران است.

وی اظهار داشت: انسانی که هیچ‌گاه نسبت به چیزهایی که دارد، خود را مالک نمی‌داند، فخرفروشی نمی‌کند و به‌راحتی وارد میدان انفاق می‌گردد؛ کسی که در عین انجام‌وظیفه و تلاش تدبیر امور را به خدا واگذارد، تحمل مصیبت‌های دنیا برایش آسان خواهد بود.

آقاتهرانی با تأکید بر این که اگر اشتغال انسان به امر و نهی‌های الهی باشد، هیچ‌گاه خود را گرفتار دل‌مشغولی‌ها و درگیری‌های دنیا نمی‌سازد، یادآور شد: وقتی خداوند بنده‌اش را به این سه ویژگی بندگی بیاراید؛ دنیا، شیطان و اهل دنیا برایش خار می‌گردد و هیچگاه به دنبال انباشت سرمایه‌های دنیا و فخرفروشی حرکت نمی‌کند و عمرش را به بطالت نمی‌گذراند.

انتهای پیام/